علائم تیروئید

غده تیروئید چیست؟

تیروئید، غده ای پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. هورمون موجود در این غده، سرعت سوخت و ساز بدن را کنترل می کند. اختلال در تیروئید سرعت متابولیسم را کاهش و یا افزایش می دهد. وقتی سطح هورمون ها خیلی پایین یا خیلی بالا باشد، نشانه های این اختلال را در سطح گسترده ای تجربه خواهید کرد. غده تیروئید شاید کوچک باشد، اما لیستی از وظایف بسیار مهم از جمله تنظیم اشتها، تنظیم سطح انرژی و حتی دمای بدن را بر عهده دارد. زمانی که این غده دچار اختلال شود علائم مختلفی نشان می دهد که نمی توان آن را نادیده گرفت. قبل از اینکه بگوییم تیروئید روی چه بخش هایی از بدن تاثیر می گذارد، باید توضیحاتی بدهیم: تیروئید بزرگ ترین غده درون ریز بدن است که دو هورمون – T3 و T4 – را تولید می کند. این دو هورمون میزان سوزاندن انرژی و نحوه واکنش بدن به هورمون های استرس را کنترل می کنند. دلایل بسیار زیادی می توانند باعث اختلال در این غده شوند. دو نوع از این اختلال ها، کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید هستند. در ادامه شما را با مواردی آشنا می کنیم که تیروئید می تواند روی آن ها تاثیر بگذارد:

 

علائم تیروئید کدامند؟

۱- کاهش یا افزایش وزن

تغییر ناگهانی در وزن، از نشانه های شایع اختلال در تیروئید است. اضافه کردن وزن، نشانه کاهش هورمون های تیروئید است که به آن کم کاری تیروئید می گویند. در مقابل، اگر تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید کند ممکن است دچار کاهش وزن ناگهانی شوید که به این حالت، پر کاری تیروئید می گویند.

 

۲-التهاب در گردن

تورم و بزرگ شدن گردن، نشانه قابل مشاهده ایست که به ما می گوید ممکن است تیروئید دچار مشکل شده باشد. عامل ایجاد گواتر می تواند کم کاری و یا پُر کاری تیروئید باشد. گاهی تورم گردن به دلیل سرطان تیروئید یا ندول ( توده ای که در داخل تیروئید رشد می کند) است. همچنین این تورم  ممکن است بر اثر مشکلات دیگری در بدن باشد.

۳-تغییر در ضربان قلب

هورمون های تیروئید، تقریبا روی همه اعضای بدن و حتی روی سرعت ضربان قلب تاثیر دارند. کسانی که کم کاری تیروئید دارند، شاید متوجه شوند که ضربان قلبشان از حد معمول پایین تر است. پرکاری تیروئید نیز ممکن است سبب شود ضربان قلب افزایش پیدا کند.

۴-تغییر در روحیه و انرژی بدن

اختلال در تیروئید سبب تغییرات اساسی در انرژی بدن و روحیه می شود. فرد با مشکل کم کاری تیروئید احساس خستگی، تنبلی و یا افسردگی می کند.پر کاری تیروئید هم شامل مشکلاتی از قبیل اضطراب، اختلال در خواب، بی قراری و تحریک پذیری می شود. کم کاری و پر کاری تیروئید هر دو در نحوه استفاده بدن از انرژی، تاثیری متفاوت دارند اما هر دو می توانند بدن انسان را عاری از انرژی کنند. در صورت ابتلا به کم کاری تیروئید، هیچ انرژی ای برای انجام کارها ندارید. پر کاری تیروئید نیز سرعت سوخت و ساز بدنتان را در تمام روز به شدت بالا می برد، در نتیجه انرژی تان به صورت جدی افت می کند. پر کاری تیروئید به شدت ضربان قلب را افزایش می دهد. بنابراین فرد ممکن است از چنین حالتی کلافه شود. این مصرف انرژی بالا می تواند مشکلاتی را برای خواب و میل جنسی فرد به وجود بیاورد.

۵-ریزش مو

ریزش مو نیز از نشانه های متعادل نبودن غده تیروئید است. کم کاری و پرکاری تیروئید هر دو سبب ریزش مو می شوند. در بسیاری از موارد پس از درمان تیروئید، موهای ریخته شده مجددا رشد می کنند.

۶-احساس گرما یا سرمای شدید

مشکل تیروئید بدن را در تنظیم دمای خود دچار اختلال می کند. افرادی که کم کاری تیروئید دارند، بیش از حد معمول احساس سرما می کنند. پرکاری تیروئید تاثیر معکوس دارد و باعث تعریق شدید و بیزاری از گرما می شود. کم کاری تیروئید سبب علائم دیگری نیز می شود که عبارتند از: خشکی پوست و شکننده شدن ناخن ها بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست یبوست دوره های قاعدگی غیر طبیعی پر کاری تیروئید نیز مشکلات زیر را شامل می شود: ضعف عضلانی و لرزش دستان مشکل در بینایی اسهال دوره های قاعدگی نامنظم

۷-نازک یا سخت شدن پوست

تیروئید بر روی پوست نیز تاثیرگذار است. در افرادی که دچار پرکاری تیروئید هستند، تغییرات پوستی کمی سریع تر اتفاق می افتد و معمولا باعث نازکی و حساس شدن پوست می شود. اما اگر فرد دچار کم کاری تیروئید باشد، روند تغییر رنگ کند خواهد شد و پوست حالتی سخت به خود می گیرد.دیگر مشکلات پوستی که ممکن است با پرکاری تیروئید، خود را نشان دهند عبارتند از افزایش قرمزی صورت، دست ها و پوستی که احساس رطوبت و گرما دارد. در حالی که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است پوستشان سرد و رنگ پریده شود،ترمیم زخم هایشان به طول بینجامد و یا به دلیل کاروتنمی، پوستشان رنگی نارنجی و زرد بگیرد.در این حالت تیروئید نمی تواند کاروتن را به ویتامین A تبدیل کند.

۸-تغییر در خلق و خو

پر کاری تیروئید، تاثیری دیوانه کننده روی احساسات می گذارد. پر کاری تیروئید با مشکلاتی مانند اضطراب، فوق العاده احساساتی شدن و حتی روانپریشی در ارتباط است. کم کاری تیروئید نیز با افسردگی و دوری از موقعیت های اجتماعی، مشکلات شناختی مانند فراموشی و یا کندی در یادگیری در ارتباط است.

۹- اختلالات قاعدگی در خانم ها

چرخه قاعدگی خانم ها وابسته به شاخص های هورمونی حساس است: یک تغییر کوچک می تواند نظم همه چیز را بهم بزند. در صورت ابتلا به کم کاری یا پر کاری تیروئید، چرخه قاعدگی می تواند بیشتر یا کمتر اتفاق بیافتد و همچنین خیلی سنگین یا خیلی سبک باشد. وقتی مشکل، تیروئید باشد اساسا اولین سوالی که پزشک از بیمار می پرسد این است که آیا چرخه قاعدگی اش چه تغییری کرده است. اگر چرخه قاعدگی فرد طبیعی باشد و شدت آن نیز تغییری  نکرده باشد. پس می توان گفت مشکلی وجود ندارد. اما اگر چرخه قاعدگی به شدت دچار تغییر شده باشد، بهتر است که فرد هرچه زودتر به پزشک مراجعه کند تا از نظر هورمونی مورد بررسی قرار بگیرد.

۱۰-سرعت کار کردن شکمتان افزایش می یابد

این را می دانید که پر کاری تیروئید به همه چیز سرعت می بخشد و حرکت روده ها نیز یکی از این موارد است. بسیاری از افراد مبتلا به پر کاری تیروئید متوجه شده اند که در طول روز، شکمشان بیش از یک بار کار می کند. اما کم کاری تیروئید چطور؟ بله درست حدس زدید، یبوست. با کند شدن فرآیندهای بدن، سرعت حرکت روده ها نیز کند می شود و فرد یبوست را تجربه می کند.

۱۱-تغییر حالت چشم ها

آیا تا به حال در اینترنت عکس افرادی را دیده اید که چشمانشان به شدت بیرون زده باشد؟ ممکن است آنها از بیماری گریوز رنج ببرند که نوعی پر کاری تیروئید است. این بیماری باعث می شود چشمان فرد چنین حالتی به خود بگیرد. تجمع بافت اضافی پشت چشم، عامل چنین حالتی است.

اختلال در تیروئید یا یائسگی؟

تیروئید سبب تغییر در چرخه قاعدگی و خلق و خو می شود به همین دلیل گاهی اوقات نشانه های آن با یائسگی اشتباه گرفته می شود. اگر چنین نشانه هایی دارید، با تست خون ساده می توانید بفهمید مشکل از تیروئید است یا یائسگی و یا ترکیبی از هر دو.

چه کسانی باید آزمایش تیروئید بدهند؟

هر فرد باید پنج سال یک بار، این آزمایش را بدهد. افراد با نشانه های اختلال تیروئید باید در فاصله های زمانی کمتری تست بدهند. کم کاری تیروئید بیشتر خانم های بالای ۶۰ سال و پرکاری تیروئید بیشتر خانم ها و افراد بالای ۶۰ سال را درگیر می کند. عوامل ارثی نیز خطر بروز این مشکل را افزایش می دهند.

چک کردن تیروئید از روی گردن

با بررسی دقیق در آینه،  بزرگ شدن تیروئید قابل تشخیص است. سپس برای معاینه و اطمینان باید نزد پزشک بروید. برای انجام این تست، سر خود را عقب بگیرید، یک لیوان آب بنوشید و همین که آب را می نوشید و قورت می دهید، قسمت پایین خرخره و بالای ترقوه گردن خود را بررسی کنید. به دنبال برآمدگی یا بیرون زدگی باشید. سپس چندین بار این عمل را تکرار کنید. اگر چنین علائمی دیدید، حتما با پزشک متخصص صحبت کنید.

تشخیص اختلالات تیروئید

اگر مشکوک به اختلال تیروئید باشید با انجام تست خون به جواب خواهید رسید. این تست میزان هورمون محرک تیروئید (TSH) را اندازه می گیرد. اگر میزان TSH بالا باشد، نشان دهنده این است که کارکرد تیروئید بسیار پایین است (کم کاری تیروئید)، اما اگر TSH پایین باشد نشان دهنده این است که تیروئید بیش از اندازه کار می کند ( پرکاری تیروئید). پزشکان گاهی سطح دیگر هورمون های خون را هم چک می کنند. در برخی موارد برای تشخیص مشکل تیروئید نیاز به عکسبرداری است.

دلایل کم کاری تیروئید

۱- بیماری هاشیموتو شایع ترین دلیل کم کاری تیروئید، بیماری هاشیموتو است. این بیماری، اختلال خود ایمنی است که در آن بدن به غده تیروئید حمله می کند. نتیجه این حمله، آسیب به تیروئید و کاهش تولید هورمون است. بیماری هاشیموتو بیشتر جنبه ارثی دارد. حتما بخوانید: برنامه غذایی مناسب برای افراد مبتلا به هاشیموتو

۲- دیگر دلایل کم کاری تیروئید در بعضی موارد، کم کاری تیروئید ناشی از مشکلی در غده هیپوفیز است که در مرکز مغز قرار دارد. این غده، هورمون محرک تیروئید (TSH) را تولید می کند که سبب می شود تیروئید کارش را انجام دهد. اگر هیپوفیز کارش را درست انجام ندهد و به اندازه TSH تولید نکند، فعالیت تیروئید نیز کاهش می یابد. سایر دلایل کم کاری تیروئید، التهاب موقت و داروهاییست که بر کارکرد آن تاثیر می گذارند.

دلایل پرکاری تیروئید

۱- بیماری گریوز از شایع ترین دلایل پرکاری تیروئید، بیماری گریوز است. گریوز، نوعی اختلال در خود ایمنی بدن است که به غده تیروئید حمله می کند. این بیماری سبب انتشار سطوح بالایی از هورمون تیروئید می شود. تورم قابل مشاهده و ناراحت کننده در پشت چشم از نشانه های این بیماری است.

۲- دیگر دلایل پرکاری تیروئید پرکاری تیروئید به دلیل گره در غده تیروئید ایجاد شود. این توده ها در تیروئید به وجود می آیند و گاهی شروع به تولید هورمون تیروئید می کنند. توده های بزرگ سبب ایجاد گواتر می شوند و مشهودند. توده های کوچک تر با سونوگرافی قابل تشخیص هستند.

عوارض اختلالات تیروئید

اگر کم کاری تیروئید درمان نشود سبب افزایش کلسترول و خطر سکته مغزی و حمله قلبی می شود. در موارد شدید، سطح بسیار پایین هورمون تیروئید سبب کاهش هوشیاری فرد و افت شدید دمای بدن می شود. پرکاری تیروئید هم در صورت درمان نشدن سبب مشکلات قلبی و شکننده شدن استخوان ها می شود.

درمان کم کاری تیروئید

اگر تشخیص داده شده باشد که کم کاری تیروئید دارید، اولین کاری که پزشک انجام می دهد تجویز هورمون های تیروئید است که به شکل قرص، آن را دریافت می کنید. استفاده از این قرص ها تاثیر قابل مشاهده را در طول چند هفته ایجاد می کند. این درمان در طولانی مدت سبب افزایش انرژی، کم شدن کلسترول و کاهش وزن می شود. بیشتر افرادی که کم کاری تیروئید دارند، باید این قرص ها را تا پایان عمر استفاده کنند.

درمان پرکاری تیروئید

شایع ترین درمان برای پرکاری تیروئید داروهای ضد تیروئید است که سبب کاهش هورمون های تولید شده توسط تیروئید می شود. پرکاری تیروئید ممکن است سرانجام به پایان برسد اما بیشتر کسانی که این مشکل را دارند باید برای طولانی مدت دارو استفاده کنند. دیگر داروها ممکن است باعث کاهش نبض و لرزش شوند. یکی دیگر از گزینه ها، رادیواکتیو است که در طی ۶ تا ۱۸ هفته، غده تیروئید را نابود می کند.بعد از اینکه غده تیروئید از بین رفت یا توسط جراحی برداشته شد، بیمار باید قرص هورمون های تیروئید را استفاده کند.

جراحی اختلالات تیروئید

برداشتن غده تیروئید، مشکل پرکاری تیروئید را حل می کند.این روش تنها زمانی توصیه می شود که داروها تاثیر نداشته باشند یا این مشکل سبب ایجاد گواتر بزرگ شده باشد.جراحی برای بعضی از بیمارانی که در تیروئید خود، توده دارند هم توصیه می شود. واضح است که بعد از برداشتن تیروئید، بیمار نیاز به هورمون های تیروئید پیدا می کند تا دچار علائم کم کاری تیروئید نشود.

سرطان تیروئید چیست؟

سرطان تیروئید بسیار نادر است و از سرطان های کشنده به حساب می آید. نشانه ی اصلی آن، ایجاد توده یا التهاب در گردن است. تنها ۵% از توده های تیروئید، تبدیل به سرطان می شوند. اگر سرطان تیروئید تشخیص داده شود با جراحی، رادیواکتیو و یا پرتو درمانی خارجی قابل درمان است